Трансұлттық топ құрамында контрабанда жасағаны үшін 14 жылға сотталған Есбол Жапбасовтың туыстары қылмыстық іс қозғауға Самал есімді жылқы себеп болған деп есептейді, деп хабарлайды kaz.orda.kz.
Тергеу мәліметтері бойынша, Қырғызстан парламентінің депутаты Дамирбек Асылбекуулу мен қазақстандық кәсіпкер Есбол Жапбасов Қытайдан Қазақстан мен Қырғызстанға контрабандалық жолмен тауар тасымалдайтын трансұлттық ұйымдасқан қылмыстық топ құрған.
Алматы қаласының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотында іс 2018 жылдың желтоқсанынан 2019 жылдың сәуіріне дейін қаралды. 12 күдікті болды. Есбол Жапбасов 2019 жылдың 24 сәуірінде қатаң режимдегі колонияда 14 жылға бас бостандығынан айырылды.
Әділхан Шынтасовтың айтуынша, ҰҚК қызметкерлері оның туысы Есбол Жапбасов Болат Назарбаевқа жылқы беруден бас тартқан соң, оған қатысты тергеуді бастаған. Алматы облысы Беріктас ауылында өткен бәйгеден кейін Елбасының інісі жылқыны ұнатып қалған-мыс.
– Беріктас ауылында республикаға белгілі жылқы өсірушісі (Болат Назарбаев болса керек – Ред.) ұйымдастырған бәйгеде бірінші болып туысқанының (Есбол Жапбасов – Ред.) жылқылары келіп, оған екі көлік сыйға тартылды. Әсіресе, Самал атты айғыр ерекшеленді. Мәреде оларды Алматы облысы Талғар ауданының сол кездегі әкімі Жолан Омаров пен Болат Назарбаев күтіп тұрды. Есболды жеңісімен құттықтап, әңгіме барысында әкім Болат Назарбаевқа жылқы сыйлауды ұсынды. Бірақ Есбол бас тартты. Айғырды сыйға алу үшін тағы бір әрекет болды, содан кейін Омаров Есболдың қорасына келіп, алдағы уақытта еш қиындық болмас үшін малды беруге кеңес береді. Ол: «Атты бермесең, кінәні өзіңен ізде!», – деді Әділхан Шынтасов.
Есбол Жапбасов жақын досының айтқанын орындамай, кейін оның өкілдерінің айтуынша, ҰҚК қызметкерлері Жамбыл облысындағы Қордай ауылына рейд жасаған.
– Қордай – шағын ауыл, бәрі бірін-бірі таниды. ҰҚК қызметкерлері жергілікті тұрғындарды сұрады. Олар Есболдың астынан қазып жатты. Оның жанында баласы жағымсыз жағдайға тап болған әйел жұмыс істеген. Есбол о,ан 3 мың доллар қарызға берген. Бірақ ҰҚК қызметкерлері оның бәрін аударып, пара ретінде өткізіп, әйелді қорқытқан. Оған «не Есбол Жапбасов оны күшпен ұстап алды» деп жазады, «не баласы түрмеге отырады» деп жазғанын айтты. Ол ұлын таңдады. Туысқанымыз жоғалып кеткен соң, екі аптадан кейін бізге оның ҰҚК-нің қауіпсіз үйінде екенін, жақын арада босатылатынын айтты. Бірақ кейін оның құрылысы аяқталмаған үйінен қару-жарақ табылды», – дейді Әділхан Шынтасов.
Заңға сәйкес, экономикалық контрабанда – Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы ірі көлемдегі тауарларды немесе басқа заттарды, оның ішінде өткізуге тыйым салынған немесе шектелген заттарды өткізу. Қылмыстық құқық бұзушылық кедендік декларацияны тіркеген кезден бастап әкелу кезінде, ал арнайы ережелер белгіленген заттар бойынша шекаралық бақылау тәртібі аяқталған кезден бастап аяқталды деп есептеледі. Сондықтан, Есболдың тауарын контрабанда деп санауға болмайды. Сондай-ақ Қазақстанның Қырғызстанмен кедендік шекарасы жоқ. Ағамның сатқан тауарлары Қытайдан Қырғызстанға әкелінген, ол жерде кедендік рәсімдеуден өткен, оның барлық тиісті құжаттары бар. Содан кейін өнім Қазақстанға тасымалданды, –деді Есім Жапбасов.
Бұрынғы кәсіпкердің туыстары ҰҚК қызметкерлері елге өнім әкелуді қаржыландырған және өздері қатысқан деп отыр.
– ҰҚК қызметкерлері Қытайдан келетін тауарларды қаржыландырды. Қырғызстан депутатымен кездесу ұйымдастырды. Бұл қылмысқа бейімділік емес пе? Оның үстіне «Қарасу» бекетінде контрабандалық тауар әкелінді деген күні 10-ға жуық түрлі қызмет жұмыс істесе де, бірде-бір мемлекеттік қызметкер жауапқа тартылмаған. Апелляциялық сотта судья біздің уәждерімізбен келісті. Ол сотқа дейінгі тергеуді тағайындады. Бірақ бұл ҰҚК-ге ұнамай, олар қылмыстық іс жүргізу кодексін бұзып шешім шығарған сот құрамын сол күні өзгертті. Барлық арандатушылық пен заңсыздықты ұйымдастырушы республика ҰҚК бесінші басқармасының бастығы Руслан Ысқақов болды. (Руслан Ысқақовқа қатысты Бас прокуратура қанды қаңтар оқиғасынан кейін тексеру жүргізіп жатыр – Ред.) Ол ағасына қайта-қайта барып, қорқытып, тіпті Есбол танымайтын адамдарға да кінәсін мойындатуға мәжбүрлеген», – деді Есім Жаппаров.
Қазір Есбол Жапбасовтың ісімен «Ақиқат» қаңтар оқиғасын тергеу жөніндегі қоғамдық комиссияның жетекшісі Айман Омарова қарастырып жатыр. Оның пайымдауынша, бұл «кәсіптен айырылу» Қанды қаңтармен байланысты.
Orda.kz редакциясы дауға айналған сол айғырдың алдағы тағдырын сотталған кәсіпкердің туыстарынан білді.
– Ағам түрмеге түскенде бізге адамдар келіп, атты алып кетпек болды. Бірақ біз оларға рұқсат бермедік. Көп шығынға байланысты Самал емес, асыл тұқымды, өте қымбат жылқыларды сатуға тура келді. Бұл жылқы баға жетпес. Есбол оны қатты жақсы көретін. Сондықтан атпен бірдеңе істеу ойыма келмес еді. Мен тіпті мал сатқаны үшін жауапқа тартылдым, – деп түсіндірді Есім Жапбасов.
Қазір Самал атты айғыр Жапбасовтың туыстарында.
«Жылқы» туралы не белгілі?
Самал айғыр, Жапбасовтың туысының айтуынша, 1960 жылы беттеуші Сергей Филатов КСРО біріншілігін жеңіп алған атақты асыл тұқымды ахалтеке жылқысы Абсенттің тұқымы.
Самал араб таза және ағылшын теке тұқымдарының екі тұқымын шағылыстыру нәтижесінде дүниеге келген. Айғыр бәйгеде жиі топ жарды. 51 шақырымдық бәйгеде жеңіске жетті.
